ทองคำสำรอง 2566 แบงก์ชาติไทยสะสมไว้แค่ไหน ?

ทองคำสำรอง 2566 แบงก์ชาติไทยสะสมไว้แค่ไหน ?

5 min read    Money Buffalo

ฉบับย่อ

  • ทองคำเป็นสินทรัพย์ที่ธนาคารกลางถือครองเป็นทุนสำรองระหว่างประเทศ โดยความต้องการของธนาคารกลางคิดเป็นประมาณ 1 ใน 5 ของความต้องการทองคำโลก 
  • การมีทองคำในทุนสำรองระหว่างประเทศจะช่วยเพิ่มเสถียรภาพช่วงเศรษฐกิจตกต่ำ บริหารความเสี่ยงจากสกุลเงินท้องถิ่นมูลค่าลดลง และลดความผันผวนของพอร์ตทุนสำรองระหว่างประเทศได้ ซึ่งนับตั้งแต่ปี 2010 หลังวิกฤตการเงินโลก ก็ทำให้ทั่วโลกที่เคยขายทองคำออกมาจากทุนสำรอง เริ่มตุนทองคำเก็บเพิ่มขึ้น 
  • รัสเซียและจีน เป็นประเทศที่ซื้อทองคำเข้าไปในทุนสำรองระหว่างประเทศเพิ่มมากที่สุดช่วงปี 1999-2021 ส่วนตุรกี ครองตำแหน่งประเทศที่สะสมทองคำเป็นทุนสำรองระหว่างประเทศเพิ่มมากที่สุดในปี 2022 ขณะที่ข้อมูลล่าสุดไตรมาสแรกปี 2023 ประเทศที่ถือทองคำในทุนสำรองระหว่างประเทศมากที่สุดในโลก คือ สหรัฐฯ เยอรมนี ฝรั่งเศส อิตาลี และรัสเซีย

รูปบน ของ desktop
รูปล่าง ของ mobile

ทองคำเป็นหนึ่งในสินทรัพย์ที่ธนาคารกลางประเทศต่าง ๆ เลือกจะถือครองไว้ในทุนสำรองระหว่างประเทศ นอกเหนือจากเงินตราสกุลต่าง ๆ และบางประเทศก็มีแนวโน้มเพิ่มสัดส่วนการถือครองทองคำในทุนสำรองระหว่างประเทศมากด้วย แล้วทำไมธนาคารกลางต้องถือ ทองคำสำรอง เพิ่มขึ้น และประเทศไหนถือครองเยอะบ้างในปี 2023 วันนี้ พี่ทุยจะชวนทุกคนมาพูดคุยเรื่องนี้กัน 

ก่อนอื่นพี่ทุยขอเล่าว่า ถ้าไปดูความต้องการทองคำโดยรวมของตลาดโลกแล้ว มีถึง 1 ใน 5 ทีเดียวที่เป็นความต้องการจากธนาคารกลาง ดังนั้นจะเรียกว่าเป็นผู้มีอิทธิพลต่อการเคลื่อนไหวของราคาทองคำในตลาดด้วยก็คงจะได้ 

ในปี 2022 นั้น ความต้องการทองคำของธนาคารกลางดูเหมือนจะพุ่งขึ้นรวดเร็วที่สุด นับตั้งแต่ปี 1967 หรือในรอบ 55 ปีนั่นเอง ส่วนในปี 2023 นั้น เปิดมาไตรมาสแรก ความต้องการก็พุ่งแรงทะลุกราฟเช่นกัน 

ธุรกิจไหนต้องการทองคำบ้าง ? 

ถ้าดูจากตารางข้อมูล จะเห็นได้ว่า ความต้องการทองคำที่มาจากธนาคารกลางและสถาบันอื่น ๆ เพิ่มขึ้นอย่างมาก ในขณะที่ความต้องการทองคำจากบางภาคส่วนลดลงด้วยซ้ำ

คราวนี้ มาดูกันว่า มีเหตุผลอะไรบ้างที่ทำให้ ธนาคารกลางต้องถือครองทองคำ เป็นทุนสำรองระหว่างประเทศ

ธนาคารกลางทั่วโลกมี ทองคำสำรอง เพื่ออะไร

พี่ทุยขออธิบายอย่างนี้ว่า ธนาคารกลางของทุกประเทศจะต้องมีทุนสำรองระหว่างประเทศ เพื่อเป็นหลักประกันสร้างความเชื่อมั่นให้ประเทศ โดยที่ทุนสำรองตัวนี้จะถูกนำมาใช้ในยามจำเป็น เช่น เอามาชดเชยการขาดดุลการชำระเงินหรือใช้เวลาที่จะต้องเข้าไปแทรกแซงค่าเงิน เพื่อดำเนินนโยบายอัตราแลกเปลี่ยน

ในทุนสำรองนี้ ก็จะมีสินทรัพย์ต่างประเทศอยู่ โดยจากข้อมูลของธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) ระบุไว้ว่า เงินสำรองระหว่างประเทศ จะประกอบด้วย ทองคำ สิทธิพิเศษถอนเงิน (Special Drawing Rights : SDR) สินทรัพย์ที่ต้องส่งสมทบกองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) และสินทรัพย์ที่เป็นเงินตราต่างประเทศ

ทองคำเป็นสินทรัพย์หนึ่งที่ได้รับคัดเลือกให้อยู่ในทุนสำรองระหว่างประเทศ โดยมีเหตุผลที่ธนาคารกลางต่าง ๆ เลือกเก็บทองคำ ดังนี้

1. สร้างสมดุลในทุนสำรองเงินตราต่างประเทศ 

ธนาคารกลางจะถือครองทองคำ เพื่อบริหารความเสี่ยงจากการถือครองสกุลเงินต่าง ๆ โดยการถือครองทองคำทำให้ทุนสำรองระหว่างประเทศมีเสถียรภาพมากขึ้น โดยเฉพาะในช่วงที่เศรษฐกิจตกต่ำ และทองคำเป็นสินทรัพย์ที่ไม่มีความเสี่ยงด้านเครดิตหรือความเสี่ยงจากคู่ค้า จึงเป็นแหล่งทุนสำรองที่ได้รับความเชื่อถือจากประเทศต่าง ๆ

2. ป้องกันความเสี่ยงจากสกุลเงินท้องถิ่น 

ทองคำสามารถป้องกันความเสี่ยงจากมูลค่าสกุลเงินท้องถิ่นที่ถืออยู่ลดลงไป จากอำนาจซื้อที่ลดลง​​ในช่วงที่เงินเฟ้อได้

3. ช่วยกระจายพอร์ตการลงทุน 

ทองคำมีความสัมพันธ์เคลื่อนไหวในทิศทางตรงกันข้ามกับเงินดอลลาร์ ซึ่งเป็นสกุลเงินหลักที่ธนาคารกลางทั่วโลกมีไว้ในทุนสำรองระหว่างประเทศ ในช่วงที่เงินดอลลาร์อ่อนค่า ราคาทองคำจะมีแนวโน้มสูงขึ้นตามอัตราเงินเฟ้อ ดังนั้นจึงช่วยปกป้องธนาคารกลาง ในการเผชิญกับความผันผวนของทุนสำรองระหว่างประเทศได้​

ช่วงไหนบ้างที่ธนาคารกลางลดหรือเพิ่มการถือครองทองคำในทุนสำรองระหว่างประเทศ

ช่วงปี 1990s-2000s ธนาคารกลางลดการถือครองทองคำในทุนสำรองระหว่างประเทศ 

เหตุผล

  • เศรษฐกิจมหภาคไปได้สวย
  • ราคาทองคำมีแนวโน้มปรับลดลง 

ช่วงปี 2010 ธนาคารกลางเพิ่มการถือครองทองคำในทุนสำรองระหว่างประเทศต่อเนื่อง 

เหตุผล

  • เกิดวิกฤตการเงินในเอเชียช่วงปี 1997 และเกิดวิกฤตการเงินโลกในช่วงปี 2007-2008 ทำให้ธนาคารกลางเปลี่ยนมุมมองต้องการถือครองทองคำในทุนสำรองระหว่างประเทศมากขึ้น โดยกลุ่มตลาดเกิดใหม่เป็นกลุ่มที่ซื้อทองคำเข้าไปอยู่ในทุนสำรองระหว่างประเทศเพิ่มมากที่สุด
  • ประเทศที่มีความขัดแย้งด้านภูมิรัฐศาสตร์ เป็นผู้ซื้อทองคำรายใหญ่ ได้แก่ รัสเซีย และจีน ที่มีความขัดแย้งทางภูมิรัฐศาสตร์กับสหรัฐฯ​

ปี 2022 ธนาคารกลางแห่ซื้อสะสม ทองคำสำรอง มากแค่ไหน

อย่างที่พี่ทุยบอกไปตอนแรกว่า ปี 2022 ความต้องการทองคำเป็นทุนสำรองระหว่างประเทศที่มาจากธนาคารกลางนั้นพุ่งสูงเป็นประวัติการณ์ในรอบ 55 ปี คราวนี้ มาเจาะลึกกันดีกว่าว่า ที่พุ่งสูงนั้น สูงขนาดไหน 

เว็บไซต์ World Economic Forum (weforum.org) ให้ข้อมูลว่า ปี 2022 ที่ผ่านมา ธนาคารกลางซื้อทองคำถึง 1,136 ตัน มูลค่าประมาณ 70,000 ล้านดอลลาร์ ​เป็นผลจากเงินเฟ้อที่พุ่งขึ้นแรงในหลายประเทศ เช่น ตุรกี ที่เจอสถานการณ์ เงินเฟ้อพุ่งขึ้น 86% ในเดือน ต.ค. 2022 จึงทำให้ตุรกีตุนทองคำเข้าไปในทุนสำรองระหว่างประเทศเพิ่มขึ้นถึง 148 ตัน

ส่วนจีน ก็เป็นผู้ซื้อรายใหญ่ ที่สะสมทองคำเพิ่มถึง 62 ตัน ในเดือน พ.ย.-ธ.ค. 2022 จากสถานการณ์ความขัดแย้งทางภูมิรัฐศาสตร์กับสหรัฐฯ ที่เพิ่มขึ้น 

ขณะเดียวกันยังมียอดการซื้อทองคำของธนาคารกลางที่ยังไม่ได้รายงานในปี 2022 อีกถึง 741 ตัน ซึ่งคาดว่าจะมาจากจีนและรัสเซีย ที่ต้องการลดค่าของเงินดอลลาร์ในการค้าโลก เพื่อหลีกเลี่ยงการถูกฝั่งตะวันตกคว่ำบาตร  

10 อันดับประเทศที่ซื้อทองคำเข้าไปอยู่ในทุนสำรองระหว่างประเทศมากที่สุด ช่วงปี 1990-2021

10 ประเทศที่สะสมทองคำมากที่สุด ช่วง 1990-2021

10 อันดับประเทศที่ซื้อทองคำเข้าไปอยู่ในทุนสำรองระหว่างประเทศมากที่สุด ปี 2022 

ปี 2022 ธนาคารกลางแห่ซื้อสะสม ทองคำสำรอง มากแค่ไหน

คราวนี้มาดูของสด ๆ ใหม่ ๆ ปี 2023 ว่า หลังจากที่ซื้อทองเข้ามาในทุนสำรองเพิ่มขึ้นกันขนาดนี้ ใครกันแน่มีทองคำในทุนสำรองระหว่างประเทศมากที่สุดในโลก

10 อันดับประเทศที่มีทองคำในทุนสำรองระหว่างประเทศมากที่สุดในโลก ไตรมาสแรกปี 2023

2023 ประเทศไหนมีทองคำ ในทุนสำรองระหว่างประเทศมากที่สุด ?

พี่ทุยต้องบอกว่า จากการที่ธนาคารกลางต่าง ๆ ในโลก ถือทองคำในทุนสำรองระหว่างประเทศเพิ่มขึ้น ถือเป็นส่วนสำคัญที่ผลักดันราคาทองคำให้ขยับขึ้นได้รวดเร็ว นอกเหนือจากปัจจัยด้านความต้องการของส่วนอื่น ๆ และฝั่งอุปทาน

ขณะที่ ข่าวคราวความวุ่นวายของวิกฤตสถาบันการเงินในสหรัฐฯ ความกังวลเรื่องเศรษฐกิจถดถอยที่เพิ่มขึ้น และโอกาสที่จะเกิดวิกฤตหนี้ ซึ่งคุกรุ่นอยู่นับตั้งแต่เดือน มี.ค.-พ.ค. 2023 นี้ ก็เป็นส่วนสำคัญที่หนุนให้ราคาทองคำในตลาดโลกปรับเพิ่มขึ้น อยู่เหนือ 2,000 ดอลลาร์/ออนซ์

เพราะคนส่วนมากก็ยังมองว่า​ ทองคำเป็นสินทรัพย์ปลอดภัย ที่มีไว้แล้วอุ่นใจดีช่วงที่มีปัญหาเศรษฐกิจ แถมยังจัดการความเสี่ยงจากเงินเฟ้อได้ดีด้วย เข้าตำรา มีเงินนับเป็นน้อง มีทองนับเป็นพี่ ดังนั้น หากความกังวลในประเด็นเหล่านี้ยังมีอยู่ ในช่วงครึ่งหลังของปี 2023 ราคาทองคำก็มีโอกาสขยับขึ้นได้อีก แต่ในทางกลับกัน ถ้าวิกฤตสถาบันการเงินในสหรัฐฯ คลี่คลายได้แล้ว ความกังวลเศรษฐกิจถดถอยเริ่มเบาบางลง ก็เป็นไปได้ที่ราคาทองคำจะปรับลดลงเช่นกัน

อ่านเพิ่ม

รูปบน ของ desktop
รูปล่าง ของ mobile